BIRLALEYARATALIM

Lale Broş

Bizim tarihi eserlerimiz bir sanat hazinesidir. Yolda yürürken, eski binaların yanından geçerken, bir cami, bir çeşme, bir saray gezerken her köşesinde tasarım yaratabileceğiniz bir çizgi, bir şekil görebilirsiniz. Benim en sevdiğim birçok eski Türk desenlerini süsleyen lale motifidir. Laleyi birçok şekle sokabilirsiniz. Burada lale tasarımını bir broş olarak düşünüp, broşun yapımında da gümüşü, buruşturma ‘reticulation’ ve kabartma tekniğiyle süsleyerek kullanacağız.

Önce tasarlayalım….

Materyeller
Sarı metal
Beyaz metal
Lalenin renklendirilmesi
Buruşturma tekniği

Lale resmini heryerde bulabilirsiniz. Bir laleyi istediğiniz şekilde stilize ederek kullanınız.

Aşağıdaki resimlerde lale deseninin birkaç değişik stilize edilmiş şeklini görüyorsunuz. Bu resimlerden birini alıp tasarım haline getireceğiz ve boyayacağız.


Resim 1	Resim 2	Resim 3	Resim 4

başa dön

Materyeller

Önce tasarımınız için elinizde bulunması lazım gelen malzemeleri sıralayalım:

orta kalınlıkta bir aydinger kağıdı,

sert ve çok sivri uçlar (H2) ve mekanik kalem

yoğurulan silgi

kuru boya kalemleri

uç açmak için özel kalemtraş

Bir metal şekli veya taşı boyarken gölgelendirme ve aydınlatma sayesinde bu şekle üç buutlu bir görünüş kazandırabiliriz. Bir müşteriye tasarımınızı sunarken veya bir yarışmaya girecekseniz, sizden istenen bu tip bir çizimdir. Ama eğer tasarımınızı üretilmesi için sadekarınıza veriyorsanız onun sizden isteyeceği tasarımın bütün ölçülerini ve tasarımı önden, yandan ve üstten gösteren teknik resmidir. Biz, üretimimizi kendimiz yapacağımız için tasarımı, gördüğümüz gibi çizeceğiz ve boyamayla üç buutlu hale sokacağız.

Aydınger kağıdına elinizi sürttüğünüz zaman bir tarafı hafif pütürlü gibi, diğer tarafı ise elimize dümdüz gelir. Pütürlü tarafı kuru boya ile boyadığımız tasarımlar için, düz tarafı ise sulu boya ile boyadığımız tasarımlar için kullanırız.

2.ci resimdeki çizim bu tasarım için kullandığımız lale olacak. Lalemizi kuru boyalar kullanarak canlandıracağız.

başa dön

Sarı metal

Aşağıda gördüğünüz üç şekilde bir düz, bir kıvrık ve bir de bombeli metalin boyanması, aydınlatılması ve gölgelendirilmesi görünüyor. Işığın daima sol taraftan geldiğini düşünerek aydınlatmayı ve gölgelendirmeyi yapıyoruz.


Düz, sarı metal	Kıvrık, sarı metal	Bombeli, sarı metal

başa dön

Beyaz metal

Beyaz metal boyanması ve aydınlatma ve gölgelendirmesi ise biraz daha değişik yapılıyor. Kağıdın rengi metalin rengini oluşturuyor ve aydınlatma gene beyaz boya kullanarak, gölgelendirme ise ister metalik kalemle ister gri boyayla yapılıyor.


Düz, beyaz metal	Kıvrık, beyaz metal	Bombeli, beyaz metal

başa dön

Laleyi boyayalım

Lalemizin x işaretli kısmı bombeli ve xx işaretli kısımdaki metal ise düz, buruşturulmuş olacak. İstenirse kabartma kısmı sarı metal, düz kısmı beyaz metalden tasarlanabilinir. Veya kabartma kısmını parlak, düz kısmını ise mat veya desenli (texture) yapabiliriz. Ben kabartma kısmı sarı metalden, düz parçayı beyaz metalden ve metale buruşturma ‘reticulation’ metoduyla desen vererek yapacağım. Evvela sarı metali renklendirip gölge ve aydınlatmayla üç buutlu bir görünüm kazandıralım.

Tasarımımızda, sarı metal olacak parçaları açık sarı ile renklendirelim.

Bu parçanın orta kısmı bombeli, kabarık ve kenarları daha basık olduğundan, bombeli kısım daha fazla ışık almaktadır. Bu kısmı, kuvvetlice ve ortadan başlayarak beyaz boya ile boyamaya başlayalım.

Biraz bastırarak boyamaya başladığımız halde elimizin baskısı kenarlara doğru gittikçe azalmakta ve en nihayet kenara varmadan yok olmaktadır. Bu da çizime bakana, metalin bombeli olan kısmında ışığın daha etkili olduğunu ve gittikçe azaldığını gösteriyor. Bundan sonra yapacağımız, kenarlarda ışığı az alan veya hiç almayan yerleri tesbit etmek olacak. Buralarda da gölgelendirme kullanacağız.

Kahverengi kalemi kullanarak çizimimizi kenardan başlayıp ve gene kalemimizi biraz bastırarak içeri doğru boyamaya başlayalım. Gene elimizin baskısı ortadaki aydınlık kısma yaklaştıkça azalacak ve beyazın bittiği yere biraz kala tamamen kaybolacak. Beyaz boyayla kahverengi arasında sarı metalin göründüğü bir mesafe kalmalıdır.

Buruşturma tekniği kullanılan metalin boyanması ise şu şekilde yapılır; metal boyanır ve gölge, ışık ilave edilir. Buruşukluğun görünüşünü gözünüzün önüne getirin ve çukurluk olan yerlere gölge, kabarık yerlere aydınlık boyayarak bu görünüşü elde edin.

Üstüste gelen iki metalin durumlarını da gene gölgelerle belirtiriz. Metallerden altta olanına üsttekinin gölgesi düşer. Bunu göz önünde tutarak alt metale üsttekinin çizgilerini takip eden bir gölge koyarız. Bu gölge sarı metalde kahverengi ile, beyaz metalde ise metalik kalem veya gri boya ile yapılır.

başa dön

Metalimizi buruşturma ‘reticulation’ için hazırlayalım

Kabarık olan kısımda 925 ayar gümüş kullanacağız ve bu kısmı iyice parlattıktan sonra altın yaldızlatacağız, veya bu kısmı altından yapabilirsiniz. Buruşturma yapılacak parçaların metali 800-825 ayar gümüş olacak.

‘Reticulation’ yani buruşturma gümüş ve bakırın erime noktalarındaki farklılıktan faydalanarak elde ettiğimiz bir metal işleme tekniğidir. İlk defa Rusyada Çarın kuyumcusu Peter Carl Faberge tarafından kullanılmıştır.

Bu metod için %87 su gümüşü + %13 bakır karışımı kullanacağız. Karışımı erittikten sonra 75-100 mikron kalınlığında astar çekeriz. Eğer bu metale bükerek veya kabartarak şekil vermek istiyorsak bunu metali buruşturmadan evvel yapmalıyız. Aksi halde metal çatlayıp kırılabilir.

Burada yapacağımız, metali yavaş yavaş ve yumuşak bir alevde mat bir kırmızı olana kadar ısıtarak ve sonra ya ısıtılmış %10 sülfrik asit solüsyonuna, ya da normal ısıdaki %33 sülfrik asit solüsyonuna batırarak üstünde meydana gelen bakır oksitten arındırmaktır.(Asit solüsyonu hazırlanırken daima asidi suya ekleyin, aksi taktirde asit kaynayıp etrafa sıçrar)

Bu işlemi 4-5 defa tekrarladıktan sonra astarımızın üstünde ince bir has gümüş tabakası oluşacaktır.

Astara bu defa da kısa ve dar bir alev tutun ve metalin bir köşesinde zayıf bir parıltı görünene kadar bekleyin. Metalde buruşma başlayınca alevi başka tarafa doğru ilerletin ve astarınızın yüzeyi tamamen buruşana kadar duraklamadan bu işleme devam edin. Alevi metal üzerinde, metal kuvvetli parlak bir kırmızı olana kadar tutmayın. Böyle bir durumda has gümüş ve bakır karışır ve buruşturma işlemine tekrar en baştan başlamak lazım olur.

Burada olan hadise şudur; metalin içindeki bakırı fazla olan kısım, has gümüş yüzeyden evvel erimeye başlar. Dıştaki has gümüş tabaka ise yüksek erime noktasından ötürü erimeye direnir. Eriyen metal genişler ve soğurken dıştaki tabaka erimediğinden buruşmaya başlar.

Buruşmanın şiddetini ve şeklini, alevi değişik yönlerde oynatarak sağlayabiliriz.

Şimdi bu metal tabakasına lale deseninizi yerleştirerek sadece dış çevresini iğne ile çizdikten sonra çizginin biraz dışından kesip çıkartın.

925 Ayar gümüş tabakası kabartma yapılacağı için 40-45 mikron olmalıdır. Lale desenindeki X işaretli kısmı da bu astardan kesip çıkarttıktan sonra tersinden kurşun üzerinde kabartırız. Kurşun ve gümüş arasına bir kağıt koymayı ihmal etmeyiniz zira gümüşe yapışan kurşun zerrecikleri kaynak yapılırken metale ısı verdiğimizde gümüşü zedeler.

Şimdi 800 veya 825 ayardan kestiğiniz buruşuk beyaz metal altta kalmak üzere, lalenin dış yapraklarını ( X ) kaynatın. Kenarlarını kesip tesfiyesini, pomzasını ve nihayet cilasını yaptıktan sonra düz metale altın yaldız yaptırın veya isterseniz bu parçayı parlak, beyaz da bırakabilirsiniz.

Dikkat edilmesi gereken bir husus; buruşturulmuş metalde dıştaki has gümüş tabakası ince olduğundan tesfiye veya makineyle sertçe yapılan cila bu ince tabakayı zedeler. Mümkün olduğu kadar temiz çalışarak bu astarın yüzüne kaynak sıvaştırmamaya çalışın.

başa dön

İşte bu gün gene koskoca bilgi denizinden bir damla su damlattım size..