Lale Broş
Bizim tarihi
eserlerimiz bir sanat hazinesidir. Yolda yürürken, eski binaların yanından
geçerken, bir cami, bir çeşme, bir saray gezerken her köşesinde tasarım
yaratabileceğiniz bir çizgi, bir şekil görebilirsiniz. Benim en sevdiğim
birçok eski Türk desenlerini süsleyen lale motifidir. Laleyi birçok şekle
sokabilirsiniz. Burada lale tasarımını bir broş olarak düşünüp, broşun
yapımında da gümüşü, buruşturma reticulation ve kabartma tekniğiyle
süsleyerek
kullanacağız.
Önce
tasarlayalım
.
Lale resmini
heryerde bulabilirsiniz. Bir laleyi istediğiniz şekilde stilize ederek kullanınız.
Aşağıdaki
resimlerde lale deseninin birkaç değişik stilize edilmiş şeklini görüyorsunuz.
Bu resimlerden birini alıp tasarım haline getireceğiz ve boyayacağız.

|

|

|

|
Resim 1
|
Resim 2
|
Resim 3
|
Resim 4
|
başa
dön
Materyeller
Önce
tasarımınız için elinizde bulunması lazım gelen malzemeleri sıralayalım:
orta kalınlıkta
bir aydinger kağıdı,
sert ve çok
sivri uçlar (H2) ve mekanik kalem
yoğurulan silgi
kuru boya
kalemleri
uç açmak
için özel kalemtraş
Bir metal şekli
veya taşı boyarken gölgelendirme ve aydınlatma sayesinde bu şekle üç
buutlu bir görünüş kazandırabiliriz. Bir müşteriye tasarımınızı
sunarken veya bir yarışmaya girecekseniz, sizden istenen bu tip bir çizimdir.
Ama eğer tasarımınızı üretilmesi için sadekarınıza veriyorsanız onun
sizden isteyeceği tasarımın bütün ölçülerini ve tasarımı önden,
yandan ve üstte n
gösteren teknik resmidir. Biz, üretimimizi kendimiz yapacağımız
için tasarımı, gördüğümüz gibi çizeceğiz ve boyamayla üç
buutlu hale sokacağız.
Aydınger kağıdına
elinizi sürttüğünüz zaman bir tarafı hafif pütürlü gibi, diğer tarafı
ise elimize dümdüz gelir. Pütürlü tarafı kuru boya ile boyadığımız
tasarımlar için, düz tarafı ise sulu boya ile boyadığımız tasarımlar için
kullanırız.
2.ci resimdeki çizim
bu tasarım için kullandığımız lale olacak. Lalemizi kuru boyalar
kullanarak canlandıracağız.
başa
dön
Sarı
metal
Aşağıda gördüğünüz
üç şekilde bir düz, bir kıvrık ve bir de bombeli metalin boyanması, aydınlatılması
ve gölgelendirilmesi görünüyor. Işığın daima sol taraftan geldiğini düşünerek
aydınlatmayı ve gölgelendirmeyi yapıyoruz.

|

|
 |
Düz, sarı
metal
|
Kıvrık,
sarı metal
|
Bombeli, sarı
metal
|
başa
dön
Beyaz
metal
Beyaz metal
boyanması ve aydınlatma ve gölgelendirmesi ise biraz daha değişik yapılıyor.
Kağıdın rengi metalin rengini oluşturuyor ve aydınlatma gene beyaz boya
kullanarak, gölgelendirme ise ister metalik kalemle ister gri boyayla yapılıyor.
 |

|
 |
Düz,
beyaz metal
|
Kıvrık,
beyaz
metal
|
Bombeli,
beyaz metal
|
başa
dön
Laleyi
boyayalım
Lalemizin x işaretli
kısmı bombeli ve xx işaretli kısımdaki metal ise düz, buruşturulmuş
olacak. İstenirse kabartma kısmı sarı metal, düz kısmı beyaz metalden
tasarlanabilinir. Veya kabartma kısmını parlak, düz kısmını ise mat veya
desenli (texture) yapabiliriz. Ben kabartma kısmı sarı metalden, düz parçayı
beyaz metalden ve metale buruşturma reticulation metoduyla desen vererek
yapacağım. Evvela sarı metali renklendirip gölge ve aydınlatmayla üç
buutlu bir görünüm kazandıralım.
Tasarımımızda,
sarı metal olacak parçaları açık sarı ile renklendirelim.
Bu
parçanın orta kısmı bombeli, kabarık ve kenarları daha basık olduğundan,
bombeli kısım daha fazla ışık almaktadır. Bu kısmı, kuvvetlice ve
ortadan başlayarak beyaz boya ile boyamaya başlayalım.
Biraz bastırarak
boyamaya başladığımız halde elimizin baskısı kenarlara doğru gittikçe
azalmakta ve en nihayet kenara varmadan yok olmaktadır. Bu da çizime bakana,
metalin bombeli olan kısmında ışığın daha etkili olduğunu ve gittikçe
azaldığını gösteriyor. Bundan sonra yapacağımız, kenarlarda ışığı
az alan veya hiç almayan yerleri tesbit etmek olacak. Buralarda da gölgelendirme
kulla nacağız.
Kahverengi kalemi
kullanarak çizimimizi kenardan başlayıp ve gene kalemimizi biraz bastırarak
içeri doğru boyamaya başlayalım. Gene elimizin baskısı ortadaki aydınlık
kısma yaklaştıkça azalacak ve beyazın bittiği yere biraz kala tamamen
kaybolacak. Beyaz boyayla kahverengi arasında sarı metalin göründüğü bir
mesafe kalmalıdır.
Buruşturma tekniği
kullanılan metalin boyanması ise şu şekilde yapılır; metal boyanır ve gölge,
ışık ilave edilir. Buruşukluğun görünüşünü gözünüzün önüne
getirin ve çukurluk olan yerlere gölge, kabarık yerlere aydınlık boyayarak
bu görünüşü elde edin.
Üstüste gelen
iki metalin durumlarını da gene gölgelerle belirtiriz. Metallerden altta olanına
üsttekinin gölgesi düşer. Bunu göz önünde tutarak alt metale üsttekinin
çizgilerini takip eden bir gölge koyarız. Bu gölge sarı metalde kahverengi
ile, beyaz metalde ise metalik kalem veya gri boya ile yapılır.
başa
dön
Metalimizi
buruşturma reticulation için hazırlayalım
Kabarık
olan kısımda 925 ayar gümüş kullanacağız ve bu kısmı iyice parlattıktan
sonra altın yaldızlatacağız, veya bu kısmı altından yapabilirsiniz. Buruşturma
yapılacak parçaların metali 800-825 ayar gümüş olacak.
Reticulation
yani buruşturma gümüş
ve bakırın erime noktalarındaki farklılıktan faydalanarak elde ettiğimiz
bir metal işleme tekniğidir. İlk defa Rusyada Çarın kuyumcusu Peter Carl
Faberge tarafından kullanılmıştır.
Bu metod için
%87 su gümüşü + %13 bakır karışımı kullanacağız.
Karışımı erittikten sonra 75-100 mikron kalınlığında astar çekeriz. Eğer
bu metale bükerek veya kabartarak şekil vermek istiyorsak bunu metali buruşturmadan
evvel yapmalıyız. Aksi halde metal çatlayıp kırılabilir.
Burada yapacağımız,
metali yavaş yavaş ve yumuşak bir alevde mat bir kırmızı olana kadar ısıtarak
ve sonra ya ısıtılmış %10 sülfrik asit solüsyonuna, ya da normal ısıdaki
%33 sülfrik asit solüsyonuna batırarak üstünde meydana gelen bakır
oksitten arındırmaktır.(Asit solüsyonu hazırlanırken daima asidi suya
ekleyin, aksi taktirde asit kaynayıp etrafa sıçrar)
Bu işlemi 4-5
defa tekrarladıktan sonra astarımızın üstünde ince bir has gümüş
tabakası oluşacaktır.
Astara bu defa da
kısa ve dar bir alev tutun ve metalin bir köşesinde zayıf bir parıltı görünene
kadar bekleyin. Metalde buruşma başlayınca alevi başka tarafa doğru
ilerletin ve astarınızın yüzeyi tamamen buruşana kadar duraklamadan bu işleme
devam edin. Alevi metal üzerinde, metal kuvvetli parlak bir
kırmızı olana kadar tutmayın. Böyle bir durumda has gümüş ve bakır
karışır ve buruşturma işlemine tekrar en baştan başlamak lazım olur.
Burada olan
hadise şudur; metalin içindeki bakırı fazla olan kısım, has gümüş yüzeyden
evvel erimeye başlar. Dıştaki has gümüş tabaka ise yüksek erime noktasından
ötürü erimeye direnir. Eriyen metal genişler ve soğurken dıştaki tabaka erimediğinden
buruşmaya başlar.
Buruşmanın şiddetini
ve şeklini, alevi değişik yönlerde oynatarak sağlayabiliriz.
Şimdi bu metal
tabakasına lale deseninizi yerleştirerek sadece dış çevresini iğne ile çizdikten
sonra çizginin biraz dışından kesip çıkartın.
925 Ayar gümüş
tabakası kabartma yapılacağı için 40-45 mikron olmalıdır. Lale
desenindeki X işaretli kısmı da bu astardan kesip çıkarttıktan sonra
tersinden kurşun üzerinde kabartırız. Kurşun ve gümüş arasına bir kağıt
koymayı ihmal etmeyiniz zira gümüşe yapışan kurşun zerrecikleri kaynak
yapılırken metale ısı verdiğimizde gümüşü zedeler.
Şimdi 800 veya
825 ayardan kestiğiniz buruşuk beyaz metal altta kalmak üzere, lalenin
dış yapraklarını ( X ) kaynatın. Kenarlarını kesip tesfiyesini, pomzasını
ve nihayet cilasını yaptıktan sonra düz metale altın yaldız yaptırın
veya isterseniz bu parçayı parlak, beyaz da bırakabilirsiniz.
Dikkat edilmesi
gereken bir husus; buruşturulmuş metalde dıştaki has gümüş tabakası ince
olduğundan tesfiye veya makineyle sertçe yapılan cila bu ince tabakayı
zedeler. Mümkün olduğu kadar temiz çalışarak bu astarın yüzüne kaynak sıvaştırmamaya
çalışın.
başa
dön
İşte
bu gün gene koskoca bilgi denizinden bir damla su damlattım size..

|